اثر انواع پرایمینگ بر خصوصیات جوانه زنی بذر و رشد گیاهچه های چغندرقند تحت تنش شوری

پژوهش حاضر در سال 1391 در آزمایشگاه فیزیولوژی و تکنولوژی بذر دانشگاه محقق اردبیلی به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی انجام شد. بررسی اثر فاکتورهای آزمایش بر مولفه های جوانه زنی در 4 تکرار انجام شد. بذور چغندرقند(beta vulgaris l.) رقم جلگه از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج تهیه گردید. تیمارهای آزمایشی نیز شامل پنج روش پرایمینگ] شاهد(بدون پرایمینگ)، هیدروپرایمینگ، هالوپرایمینگ (پرایمینگ با (nacl، پرایمینگ با سالسیلیک اسید و پرایمینگ با نانو اکسید روی[ و سه سطح شوری (صفر،50 و 100 میلی مولار) بود. ابتدا آزمونی جهت تعیین مدت زمان پرایمینگ انجام شد. پس از انجام پیش تیمار، بذور در محیط های با شوری معین کشت شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل سطوح شوری و روش های پرایمینگ به جز از نظر مقادیر پتاسیم و کلسیم گیاهچه ها به لحاظ سایر صفات مورد بررسی، معنی دار نگردید. همه تیمارهای پرایمینگ به جز پیش تیمار آبی باعث کاهش معنی دار در درصد جوانه زنی استاندارد در مقایسه با تیمار شاهد شدند. روش های پرایمینگ باعث بهبود سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه، ساقه چه و گیاهچه شدند. از میان تیمارهای پرایمینگ، هیدروپرایمینگ بیشترین درصد و سرعت جوانه زنی را به خود اختصاص داد، بنابراین برای دستیابی به استقرار مطلوب و یکنواخت گیاهچه ها در مزرعه می توان پیش تیمار آبی بذور را برای کشاورزان پیشنهاد کرد. بیشترین طول ریشه چه مربوط به تیمار هالوپرایمینگ بود. پتانسیل منفی که بوسیله nacl در تیمار هالوپرایمینگ اعمال شد باعث کاهش درصد جوانه زنی شد. زیرا این نمک هم بوسیله بذور جذب می شود و سدیم موجود درنمک nacl سمیت ایجاد می کند و هم در پوسته بذر تجمع می یابد و پس از کاشت پتانسیل منفی ایجاد می کند و مانع جوانه زنی می شود. پرایمینگ با سالسیلیک اسید و نانواکسید روی باعث کاهش درصد جوانه زنی و افزایش طول ساقه و گیاهچه شدند. تنش شوری نیز همان طور که انتظار می رفت باعث کاهش صفات سرعت جوانه زنی، طول گیاهچه و وزن تر و خشک گیاهچه شد همچنین با افزایش غلظت شوری مقدار سدیم گیاهچه نیز افزایش یافت. مقدار پتاسیم و کلسیم موجود در گیاهچه های چغندرقند نیزتحت تاثیر اثر متقابل عوامل آزمایش قرار گرفت و مقدار پتاسیم و کلسیم گیاهچه های چغندرقند، بسته به نوع پرایمینگ واکنش های متفاوتی را در برابر سطوح شوری دارند مثلا در شاهد و هالوپرایمینگ و پرایمینگ با سالسیلیک اسید با افزایش شوری مقدار کلسیم افزایش اما در پرایمینگ با نانواکسید روی،با افزایش شوری کاهش کلسیم را مشاهده می کنیم. از میان پرایمینگ ها می توان هیدروپرایمینگ را نوع مفید پرایمینگ دانست. زیرا علاوه بر افزایش شاخص های قدرت گیاهچه درصد جوانه زنی استاندارد را نیز افزایش داده و برای ایجاد یک مزرعه یکنواخت با تراکم مناسب مفیدتر از سایر پرایمینگ ها برای چغندرقند عمل می کند.